Bản tổng kết một năm công nghệ Crypto

Phiên bản đặc biệt của The Protocol lần này sẽ nhìn lại những phát triển đột phá năm 2024 và hướng đến những gì năm tiếp theo có thể mang lại cho công nghệ blockchain.

Hãy cùng điểm qua những cột mốc, xu hướng và dự đoán đang định hình kỷ nguyên tiếp theo của crypto.

Nội dung này được trích từ số mới nhất của The Protocol, bản tin hàng tuần của chúng tôi, nơi khám phá công nghệ đằng sau crypto, từng khối một. Đăng ký tại đây để nhận newsletter vào mỗi Thứ Tư.

1. Nhìn lại: Những cột mốc công nghệ Crypto nổi bật nhất năm 2024

Nâng cấp Duncun của Ethereum

Năm 2024 đánh dấu bản nâng cấp mạng quan trọng nhất của Ethereum tính đến hiện tại. Ethereum đã kích hoạt bản nâng cấp Cancun-Deneb (Dencun), một cải tiến bước ngoặt giúp tăng khả năng mở rộng và giảm chi phí dữ liệu, đánh dấu bước tiến quan trọng trong quá trình phát triển của mạng lưới.
Duncun giới thiệu cơ chế proto-danksharding, nhằm hạ chi phí cho các Layer-2 rollup bằng cách đơn giản hóa việc lưu trữ dữ liệu và cải thiện thông lượng giao dịch. Những thay đổi này, dù gây tranh cãi, được kỳ vọng sẽ hỗ trợ các nhà phát triển và mở đường cho những đổi mới tiếp theo trong lộ trình của Ethereum, cũng như củng cố vị trí của Ethereum như nền tảng hợp đồng thông minh hàng đầu.

Solana gia tăng giá trị khóa (TVL)

Tổng giá trị khóa (TVL) trong DeFi của Solana đã lần đầu tiên chạm mốc 9 tỷ USD trong ba năm, cho thấy hệ sinh thái DeFi của Solana ngày càng mở rộng với mức độ tương tác người dùng tăng cao. Thành tựu này có được nhờ sự góp mặt của các tổ chức lớn và những tích hợp quan trọng.
Các tên tuổi tài chính hàng đầu như Franklin Templeton và Société Générale đã tận dụng Solana cho các dự án tài sản được mã hóa (tokenized assets). Solana cũng mở rộng sức ảnh hưởng khi Robinhood thêm mã SOL vào nền tảng giao dịch, còn Cboe Global Markets nộp hồ sơ cho các ETF liên kết Solana, cho thấy niềm tin ngày càng tăng vào hạ tầng của nền tảng này.

(Biểu đồ Solana TVL)

Cảnh báo từ máy tính lượng tử

Những tiến bộ trong máy tính lượng tử của Google, đặc biệt là chip lượng tử mang tính cách mạng, đã khiến cộng đồng crypto lo ngại về mối đe dọa tiềm tàng đối với tính bảo mật của blockchain. Khả năng giải quyết những bài toán vượt xa tầm với của máy tính truyền thống đã làm dấy lên các cuộc tranh luận về việc Bitcoin vẫn dựa vào các phương pháp mã hóa truyền thống, cũng như tác động lớn hơn đối với toàn bộ hệ sinh thái crypto.
Các chuyên gia nhấn mạnh tính cấp thiết của việc chuyển sang mã hóa kháng lượng tử để bảo vệ crypto trước những lỗ hổng trong tương lai. Mặc dù các máy tính lượng tử hiện tại vẫn chưa đủ khả năng để xâm phạm mạng lưới blockchain, tiến bộ của Google đã nhắc nhở giới công nghệ phải chuẩn bị kỹ lưỡng nhằm đảm bảo tính bảo mật và khả năng phục hồi lâu dài của tài sản kỹ thuật số.

Bùng nổ ứng dụng Layer-2

Việc áp dụng Layer-2 tăng vọt khi các dự án như Arbitrum, Optimism và Base đóng vai trò then chốt trong việc giải quyết bài toán mở rộng của Ethereum.

• Arbitrum duy trì vị thế thống lĩnh hệ sinh thái Layer-2, vượt mốc 1 tỷ giao dịch nhờ sự hỗ trợ mạnh mẽ từ cộng đồng nhà phát triển và tích hợp DeFi.
• Optimism tiếp tục mở rộng tầm ảnh hưởng với công nghệ OP Stack, cho phép xây dựng các giải pháp Layer-2 dạng mô-đun, đồng thời thúc đẩy sự hợp tác trên toàn hệ sinh thái thông qua cơ chế Superchain.
• Base, Layer-2 do Coinbase ươm mầm, đạt được lực kéo đáng kể nhờ tận dụng cơ sở người dùng và hệ thống on-ramp rộng lớn của Coinbase, với Franklin Templeton trở thành nhà quản lý tài sản đầu tiên triển khai quỹ kho bạc token hóa trên mạng lưới này.

(Biểu đồ Layer 2 adoption – dune chart)

Những đổi mới từ các “đầu tàu” DeFi

• Aave trở thành trọng tâm của quỹ mới do Grayscale Investments ra mắt vào tháng 10, mở ra cơ hội cho nhà đầu tư tổ chức và được công nhận tiếp cận token AAVE thông qua các kênh đầu tư truyền thống.
• Uniswap Labs công bố Unichain, một blockchain Layer-2 phi tập trung được xây dựng bằng OP Stack của Optimism, hứa hẹn nâng cao tốc độ giao dịch, giảm chi phí và cải thiện khả năng tương tác chuỗi chéo, với kế hoạch ra mắt mainnet vào năm 2025.
• MakerDAO tái định vị với tên gọi Sky như một phần trong Endgame Plan, giới thiệu cơ chế quản trị mới (SKY), stablecoin mới (USDS), các “Sky Stars” tự trị, tokenomics giảm phát, và lộ trình chuyển đổi hoàn toàn từ MKR sang SKY.

2. Xu hướng mới nổi cho năm 2025

• AI kết hợp Blockchain: Việc tích hợp trí tuệ nhân tạo và công nghệ blockchain hứa hẹn tạo nên đột phá trong xác minh danh tính, phân tích dự đoán và tự động hóa hợp đồng thông minh — và hy vọng sẽ giúp hạn chế những tác động tiêu cực của AI.
• Trung tâm crypto có quy định rõ ràng: Các khu vực như Hồng Kông, Dubai và Singapore đang định vị mình thành trung tâm đổi mới thân thiện với crypto, thu hút startup lẫn nhà đầu tư tổ chức.
• Khả năng tương tác là tâm điểm: Các giao thức chuỗi chéo (cross-chain) sẽ thống trị mảng phát triển, cho phép luân chuyển tài sản liền mạch và hợp tác giữa các hệ sinh thái blockchain.

3. Góc nhà phát triển: Số liệu năm 2024

Báo cáo Electric Capital Developer: Báo cáo nhấn mạnh sự tăng trưởng bền vững trong lĩnh vực phát triển blockchain, với mức tăng 35% về số lập trình viên hoạt động. Ethereum, Solana, Polkadot, Base và Polygon dẫn đầu, thể hiện sức mạnh từ cộng đồng phát triển.
Solana ghi nhận số lượng lập trình viên mới tham gia lớn nhất, với 7.625 nhà phát triển mới vào năm 2024, vượt qua Ethereum. Sức hút của Solana, đến từ phí thấp, giao dịch nhanh và nhiều memecoin, khiến nền tảng này trở thành đối thủ đáng gờm trong mảng hợp đồng thông minh.

(Biểu đồ: New developers exploring ethereum, solana, etc.)

4. Những điểm cần chú ý năm 2025

• Nâng cấp Pectra của Ethereum: Bản nâng cấp sắp tới của Ethereum được chia làm hai giai đoạn, Prague và Electra, nhằm đảm bảo triển khai mượt mà các cải tiến quan trọng đối với lớp đồng thuận và lớp thực thi. Giai đoạn Electra sẽ cải thiện hiệu suất của trình xác thực (validator), củng cố bảo mật mạng và giới thiệu các cơ chế quản lý thoát cho validator tốt hơn.
• Giải pháp mở rộng: ZK-rollup và blockchain mô-đun sẽ thúc đẩy làn sóng tiếp theo về khả năng mở rộng, mang lại trải nghiệm người dùng trôi chảy hơn. Zero-knowledge proofs (bằng chứng không tiết lộ) đang nổi lên như một công nghệ đột phá, nâng cao quyền riêng tư và hiệu suất, đồng thời mở đường cho tương lai mà mạng lưới blockchain có thể mở rộng liền mạch mà không đánh đổi tính phi tập trung.
• Nhận dạng phi tập trung (Decentralized Identity): Sự trỗi dậy của các giải pháp nhận dạng phi tập trung có thể định nghĩa lại cách người dùng tương tác với các nền tảng Web3, nhấn mạnh quyền riêng tư và quyền sở hữu. Những hệ thống này tận dụng blockchain để cho phép người dùng kiểm soát dữ liệu cá nhân, xác minh danh tính mà không phụ thuộc vào cơ quan tập trung.

5. Lời kết

Năm 2024 đã tạo nền tảng cho chương tiếp theo của crypto, với những đột phá về khả năng mở rộng, DeFi và bảo mật, hứa hẹn một năm 2025 bùng nổ và chuyển mình mạnh mẽ.

Nguồn bài viết:

https://www.coindesk.com/tech/2025/01/01/a-year-of-crypto-tech-in-review